In 8 stappen naar je nieuwe schoolplan

Stap 1: Stel een strategisch beleidsplan op.

Met behulp van Onsbeleidsplan stelt een bestuur een strategisch beleidsplan op aan de hand van tekstvoorbeelden
Onsbeleidsplan leidt tot

• Een strategisch beleidsplan
• Aandachtspunten voor het bestuur (totaaloverzicht)
• Aandachtspunten voor de scholen (totaaloverzicht)
• Een matrix van de scholen en hun scores op de basiskwaliteit
• Een matrix van de scholen en de aandachtspunten voor de scholen en hun keuzes
• Een jaarplan voor het bestuur

Met behulp van Onsbeleidsplan stelt een medewerker van het bestuur centrale teksten voor het schoolplan vast (automatische transport naar de schoolplannen).

Met behulp van Onsbeleidsplan kan een medewerker van het bestuur hoofdstukken en paragrafen vaststellen, en daarnaast teksten ontwerpen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een tekst te maken voor Financieel beleid of Personeelsbeleid. Zodra de tekst is opgeslagen in onsbeleidsplan.nl wordt deze opgenomen in de schoolplannen van de scholen. De bestuurstekst kan desgewenst worden aangevuld met een schoolspecifiek gedeelte.

Stap 2: Standaard of Compact?

Bepaal -in samenspraak met de directies van de scholen- welke variant schoolplan de scholen gaan maken: standaard of compact.

Binnen Mijnschoolplan kan er gekozen worden voor twee varianten:

• Schoolplan Standaard
• Schoolplan Compact

Wat zijn de verschillen tussen de beide varianten die qua opzet en structuur gelijk zijn:

Beide varianten voldoen aan de inspectie-eisen.

Zowel het Schoolplan Standaard als het Schoolplan Compact genereert automatisch de zogenaamde Schoolplanposter. De poster geeft de missie van de school, de parels, enkele kengetallen naar keuze en de grote verbeterdoelen voor de komende vier jaren.

Stap 3: Inhoudsopgave vaststellen en centrale schoolplan teksten schrijven

Via Onsbeleidsplan kun je diverse teksten beheren. Het gaat om teksten voor de volgende documenten:

• Schoolplan Standaard
• Schoolplan Compact
• Professioneel statuut
• Scholingsplan
• Ondersteuningsprofiel

Je kunt op bovenschools niveau bijvoorbeeld:

• Een tekst opstellen voor het Financiële beleid of het Personeelsbeleid
• Een tekst schrijven die in het schoolplan van de scholen komt te staan (de scholen worden ontlast!)
• Paragrafen uitzetten
• Paragrafen toevoegen

Kortom, via Onsbeleidsplan, kun je de inhoudsopgave en de inhoud van de schoolplannen van de scholen aanpassen aan je eigen wensen

Stap 4: Bepaal Streefbeelden en Parels

In het schoolplan geven scholen aan of ze voldoen  aan de basiskwaliteit. De basiskwaliteit is beschreven in het Onderzoekskader (2017) van de Inspectie van het Onderwijs. Recent is het Onderzoekskader bijgesteld (01-08-2018). Mijn Schoolplan bevat ook de nieuwste eisen in het kader van de basiskwaliteit. In het schoolplan moet een school ook de eigen kwaliteitsaspecten beschrijven.

Parels en sterren

Mijnschoolplan maakt onderscheid tussen ‘parels’ en ‘sterren’. Parels zijn zaken waar je school het meest trots op bent, waar je erg goed in bent en waar je de basiskwaliteit te boven gaat. Waar de parels de ‘negens’ en ‘tienen’ van zijn van de school, zijn de sterren de ‘achten’. In Mijnschoolplan worden de parels en de sterren vanuit het schoolplan verzameld in een apart document. Je kunt als school de parels en de sterren in dat document voorzien van een label: excellent, goed of (ruim)voldoende. Het document ‘Eigen Kwaliteitsaspecten’ kan als bijlage worden opgenomen in het schoolplan.

Streefbeelden

Het belangrijkste onderdeel van het schoolplan wordt gevormd door de ‘streefbeelden’. Dit zijn de grote (gedurfde) doelen van de school voor de komende vier jaar. Het is van belang om de streefbeelden samen met het team te bepalen. Alleen dan ontstaat er draagvlak. De streefbeelden worden SMART geformuleerd. Bijvoorbeeld: “Onze school beschikt over een leerlijn voor creatief denken”. De streefbeelden worden opgenomen in het schoolplan en in Mijnschoolplan automatisch meegenomen naar de (vier) jaarplannen; daarmee vormen ze de focus voor de komende jaren.

Zie de parels terug op de schoolplanposter

De nieuwe schoolplanposter (die automatisch gegenereerd wordt door Mijnschoolplan) geeft naast de missie, kengetallen en verbeterdoelen, ook de parels van de school weer.

Stap 5: Bepaal de basiskwaliteit

Het Onderzoekskader (2017) van de Inspectie van het Onderwijs beschrijft de kwaliteits-gebieden en de standaarden waarbij de scholen “basiskwaliteit” moeten leveren. Voor de standaard Veiligheid geldt bijvoorbeeld het volgende “portret”:

De school zorgt voor de sociale, fysieke en psychische veiligheid van de leerlingen in en om de school gedurende de schooldag. Dit blijkt onder andere uit de beleving van de veiligheid en het welbevinden van leerlingen. De school monitort dit ten minste jaarlijks. De school heeft een veiligheidsbeleid (beschreven in het schoolplan of een ander document), gericht op het voorkomen, afhandelen, registreren en evalueren van incidenten. Als de uitkomsten van de monitoring daartoe aanleiding geven, treft de school maatregelen om de situatie te verbeteren. De school heeft een persoon als aanspreekpunt als het gaat om pesten en voor coördinatie van het beleid tegen pesten. Schoolleiding en leraren voorkomen pesten, agressie en geweld in elke vorm en treden zo nodig snel en adequaat op. De uitingen van leerlingen en personeel zijn in lijn met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat.

Met behulp van MijnSchoolplan kunnen de scholen een nulmeting uitvoeren met betrekking tot de basiskwaliteit van de school. Iedere standaard (totaal 14) is voorzien van indicatoren die afgeleid zijn van het portretje. Scholen kunnen de indicatoren scoren en aangeven of er sprake is van een aandachtspunt. De scores worden direct in het schoolplan gezet (in het passende hoofdstuk) en datzelfde geldt voor de aandachtspunten. Per standaard kan de school ook een toelichting schrijven. Het rapport dat zo ontstaat, kan als bijlage worden opgenomen in het schoolplan. En tenslotte: MijnSchoolplan bevat in de module Basiskwaliteit ook de wijzigingen in het Onderzoekskader van de inspectie (01-08-2018).

Voor organisaties die naast MijnSchoolplan gebruik maken van Onsbeleidsplan is het volgende van belang. De scores (basiskwaliteit) van de scholen worden automatisch opgenomen in Ons Beleidsplan. Daar ontstaat een matrix van de scholen van de organisatie en de scores op de basiskwaliteit.

Naast de basiskwaliteit kan een school ook de eigen kwaliteitsaspecten in het schoolplan beschrijven. In MijnSchoolplan onderscheiden we PARELS en STERREN. De parels zijn de eigen kwaliteitsaspecten waar de school het meest trots op is (uitstekend, excellent) en de sterren representeren waar de school ‘goed’ in is. De parels en de sterren worden verzameld in een apart document dat kan worden opgenomen in het schoolplan (hoofdstuk Eigen Kwaliteitsaspecten).

Stap 6: Schoolplan schrijven

Een schoolplan beschrijft  de richting van de school: wat gaan wij doen in de komende vier jaren? Het is vanzelfsprekend noodzakelijk om het team daarbij te betrekken. Waar liggen hun voorkeuren, waar hebben ze zin in, wat lijkt ze nuttig? Voordat een school vaststelt wat de grote gedurfde doelen zijn voor de komende jaren is het nodig om een sterkte/zwakte-analyse op te stellen. Waarom? Stel dat je als droom een lange reis plant met je auto, dan is het wel van belang dat je kijkt naar de staat van je auto. Is je auto een “goede” auto? Heeft tie mankementen? Zie je voor onderweg kansen? Bedreigingen? Kortom, eerst moet de school zich een beeld vormen van de eigen kwaliteit (van de school en van het team), en de context ‘verkennen’. In MijnSchoolplan beschrijft een school daarom:

• Hoe staan we ervoor, gelet op de basiskwaliteit (kader Inspectie van het Onderwijs). Een school scoort daartoe de 14 inspectie-standaarden
• Een SWOT-analyse: waarin zijn we sterk, waarin zwak, wat zijn onze kansen en bedreigingen? Welke aandachtspunten stellen we vast op basis van onze SWOT?
• De risico’s waarmee de school te maken heeft. Welke risico’s onderscheiden we en welke maatregelen treffen we om de risico’s te beperken of te voorkomen? In MijnSchoolplan kan eens school de risico’s in beeld brengen met betrekking tot het Onderwijskundig beleid, het Personeelsbeleid, het Organisatie beleid, het Financieel beleid en het Kwaliteitsbeleid
• Een school die de SWOT-analyse op orde heeft, beschrijft vervolgens welke landelijke ontwikkelingen men onderscheidt. Bijvoorbeeld: een toenemende aandacht voor Wetenschap en Technologie, 21st century skills, Vreemde-talen-onderwijs, Professionele Leergemeenschappen etc. Wat wil de school meenemen in het eigen schoolplan?

Tenslotte bepaalt de school dan de zogenaamde Streefbeelden. Dit zijn de grote gedurfde doelen voor de komende vier jaar. Dat moeten er niet te veel zijn, en ze moeten ‘groot’ worden geformuleerd. Het zijn doelen waarvan een school al weet: ze vragen een grote tijdsinvestering, veel overleg, en ook scholing. In een metafoor: het gaat niet om het vervangen van de magnetron, het gaat om het installeren van een nieuwe keuken. De streefbeelden vormen de focus van de school. Om de evaluatie van de streefbeelden mogelijk te maken, worden ze geformuleerd alsof ze al gerealiseerd zijn. Bijvoorbeeld: onze school beschikt over een uitgewerkte leerlijn voor Kunstzinnige oriëntatie.

De streefbeelden worden via MijnSchoolplan vertaald naar de poster. Daardoor is snel zichtbaar wat de grote keuzes zijn van de school. Juist die keuzes staan de komende vier jaar centraal; veel activiteiten en inspanningen van de school worden gekoppeld aan de realisatie van de streefbeelden. Ze geven daarom ook rust: dit is wat we doen, en (…) doen we dus niet!

Stap 7: Aandachtspunten vaststellen

Het instrument Mijnschoolplan ondersteunt je school bij het opstellen van het nieuwe schoolplan. Vanzelfsprekend is het belangrijk om je team te betrekken bij het maken en het uitvoeren van het schoolplan. We zijn met deze nieuwsbrief aangekomen bij stap 8 van het stappenplan dat we voor je uitwerken.

‘Met het team’ op Mijnschoolplan

Als je bent ingelogd in Mijnschoolplan vind je linksboven de knop ‘Met het team’. Hier vind je een uitgebreide serie werkbladen die ingezet kunnen worden om het team te betrekken bij het opstellen van het schoolplan. Je hoeft geen kostbare cursus te volgen, maar je kiest gewoon de werkbladen die je nuttig en nodig vindt. Hiermee betrek je de leraren (pas) echt bij het maken van je schoolplan. Daardoor wordt het een meer gedragen schoolplan en een meer levend schoolplan.

Werkbladen ‘Met het team’

Je kiest onder andere uit de volgende werkbladen:

• Werkblad De sterke en zwakkere kanten van de school (SWOT opstellen)
• Werkblad De sterke en zwakkere kanten van het team (SWOT opstellen)
• Werkblad De Missie van de school (Missie vaststellen, kernwaarden en slogan)
• Werkblad Visies van de school (op lesgeven, op identiteit, op leren etc.)
• Werkblad De parels van onze school (Waar zijn we trots op? Wat is onze eigen kwaliteit?)
• Werkblad Ons Onderwijs 2032
• Werkblad De Speerpunten voor de komende vier jaren

De uitkomsten van de gesprekken en de ingevulde werkbladen kunnen worden opgenomen in het nieuwe schoolplan. Op die manier levert het team een werkelijke bijdrage aan de invulling.

Spellen ‘Met het team’

Je treft ook een aantal spellen aan die je met je met je team kunt spelen, bijvoorbeeld het spel ‘Burgerschap’. Ieder spel bestaat uit vier delen:

• Uitleg
• Moederbord (spelbord)
• Kaartjes met doelen
• Een verzamelblad

De bedoeling is dat leraren met elkaar in gesprek gaan over de doelen met betrekking tot Burgerschap (in dit voorbeeld). In het schoolplan kunnen de uitkomsten worden opgenomen: wat doen we bij ons op school aan Burgerschap?

Andere spellen zijn onder andere Identiteit, Pedagogisch-didactisch handelen, Rekenen en wiskunde, Taalleesonderwijs, Klassenmanagement, Veiligheid, Afstemming, Schoolklimaat, Leertijd, Begeleiding.

Stap 8: Aandachtspunten toewijzen

Het opstellen van het schoolplan start met het meten van de basiskwaliteit. Een school kijkt dan door de bril van de Inspectie van het Onderwijs naar zichzelf: doen wij de dingen die we op orde moeten hebben goed (zie het Onderzoekskader 2017)? Een school scoort zichzelf en bepaalt aandachtspunten. Deze worden opgenomen in het schoolplan.

Naast deze punten die vastgesteld worden naar aanleiding van de meting van de basiskwaliteit, bepaalt een school ook haar streefbeelden (grote verbeterthema’s) en de overige aandachtspunten (bijvoorbeeld naar aanleiding van vragenlijsten aan ouders, leraren en leerlingen).

Grofweg bevat het schoolplan dus drie typen aandachtspunten:

1. Punten n.a.v. de meting van de basiskwaliteit
2. Punten gekoppeld aan de zogenaamde streefbeelden (grote gedurfde doelen)
3. Overige punten

Alle punten worden verzameld in een groslijst, de lijst met aandachtspunten. Een school voegt daar punten die bij elkaar horen samen, kent een prioriteit toe en bepaalt of het aandachtspunt “groot” of “klein” is. Tenslotte wordt een aandachtspunt of een bundel punten toegekend aan een jaarplan.

Depunten verschijnen ‘vanzelf’ in het gekozen jaarplan. Daar werkt een school het nader uit. Bij de kleine aandachtspunten wordt aangegeven:

• Verbeterpunt
• Resultaatgebied
• Betrokkenen
• Periode
• Eigenaar
• Kosten

Alle “kleine” aandachtspunten worden in het jaarplan opgenomen op 1 x A4 (opsomming). Een voorbeeld van een klein punt is: het opstellen van veiligheidsbeleid. De kern van een klein punt is, dat het kan worden gedaan door een functionaris of een werkgroepje. Het team wordt slechts zijdelings betrokken bij de uitwerking. De “grote” aandachtspunten vragen wat meer uitwerking. In het jaarplan beschrijft de school:

• Verbeterpunt
• Resultaatgebied
• Gewenste situatie
• Activiteiten
• Consequenties organisatie
• Consequenties scholing
• Betrokkenen
• Periode
• Eigenaar
• Kosten
• Evaluatie
• Borging

Een voorbeeld van een “groot” aandachtspunt is: het invoeren van een leerlijn voor creatief denken. Bij een “groot” punt is het hele team (vaak) betrokken. Het vraagt veel (vergader)tijd en zeer waarschijnlijk scholing.