Viadere verbindt met Focus PO (META): “We leggen scholen niets meer op, ze komen nu iets halen”

Stichting Viadere uit Almelo gebruikt de kracht van data om een verschil te maken in de klas. En dat veroorzaakt een enorme cultuurverandering op de 16 Twentse scholen. Bestuurder Elzerieke Hilbrandie en kwaliteitsmedewerkers Cindy Smienk-Otten en Brenda Nijeboer vertellen: “Onderwijs verbeteren doen we nu samen.”

Bijzondere tijd

Hoewel het gelukkig al lang geleden voelt, had de coronaperiode nog lang effect op de ontwikkeling van kinderen. En dat merkten ze ook op de basisscholen van Viadere, een stichting ontstaan uit een fusie van Openbaar Primair Onderwijs Almelo (OPOA) en Protestants-Christelijk Onderwijs Noord Twente (PCO-NT). De onderwijsresultaten bleven achter. Scholen ontwikkelden weliswaar effectieve interventies voor kinderen met de grootste leervertraging, maar op de grote middengroep had dit niet het gewenste effect. Dat leidde tot onzekerheid. Waarom werden de resultaten niet snel beter? Welke maatregelen konden ze nemen? En hoe controleren ze of hun aanpak werkt?

Inzicht in data

Hier en daar ging een leerkracht zelf aan de slag met Excel, om resultaten te onderzoeken en te duiden. Leerkrachten als Brenda Nijeboer. “Ik vond het interessant om bijvoorbeeld gemiddelden met individuele scores en historische trends te vergelijken en te delen met collega’s binnen de school. Maar dat kostte veel tijd en de kennis bleef binnen onze locatie. Dat veranderde toen we gebruik gingen maken van Focus PO en bestuursmodule Focus PO META. Dit gaf scholen in een paar klikken dezelfde inzichten en zelfs nog meer. Het werd makkelijker om hun onderwijsresultaten in te zien en te begrijpen.”

Van data naar actie

Met een groep collega’s hielpen ze Viadere-scholen de tools in te zetten. “Met behulp van Focus PO META bekijken we de resultaten van alle scholen in één beeld. In dezelfde taal, volgens dezelfde score, welke toetsaanbieder ze ook gebruiken. Zo zien we welke scholen op koers liggen voor het behalen van inspectienormen, of eigen doelen. Vervolgens gaan we met scholen in gesprek en zoomen we in op hun situatie. Hoe scoren leerlingen ten opzichte van de schoolambities en schoolweging? Wat zijn de behaalde referentieniveaus van de eindtoetsen? En hoeveel procent van de leerlingen uit groep 6 of 7 is op weg naar het behalen van niveau 1F en 1S/2F op de doorstroomtoets? Bij opvallende resultaten zoeken we uit wat de achterliggende oorzaken zijn, zodat scholen dit kunnen vertalen naar passende interventies in de klas.”

Niet beter, maar makkelijker

De Focus PO-dashboards gaven begrijpelijke inzichten én maakten het vertalen naar de klas eenvoudig voor scholen. Daardoor zagen ze de kracht van data voor onderwijsverbetering. Cindy: “We lieten zien dat het niet beter hoeft, maar makkelijker kan. Sindsdien zie ik schoolleiders zelf hun resultaten monitoren en analyseren en ons opzoeken met vragen. Dat is wat we als bestuur willen: we leggen scholen niets op, ze komen nu iets bij ons halen.” Bestuurder Elzerieke Hilbrandie ziet ook het verschil. “We voeren 2 à 3 keer per jaar een kwaliteitsgesprek op de scholen. Schoolleiders hebben het verhaal van hun school steeds scherper en vertrouwen erop dat we als bestuur meedenken. Die kanteling is razendsnel gegaan. Met waardevolle gesprekken als gevolg.”

Van interne gerichtheid naar samenwerking

Zo brengt data verbinding en samenwerking bij Viadere. Tussen bestuur en school, maar ook tussen scholen onderling. Cindy: “Scholen keken lange tijd vooral naar zichzelf en waren tevreden als ze het beter deden dan de buren.” Nu ziet de wereld er anders uit, zegt Elzerieke. “Nu willen scholen van elkaar leren. Hoe bereik jij zulke resultaten met een vergelijkbare populatie? Wat heeft gewerkt voor jouw leerlingen? En hoe kunnen we van jullie leren? De schotten verdwijnen. Daardoor verbeteren we het onderwijs nu echt samen.”

Hoge verwachtingen

De komende jaren trainen Cindy en Brenda de schoolleiders en ib’ers van de scholen verder in het gebruik van Focus PO. Zo groeit de grip op onderwijskwaliteit steeds verder in Almelo en Wierden. En het mooiste effect daarvan? Cindy: “Dat onze scholen hoge verwachtingen mogen hebben. Ze weten namelijk precies hoe ze ervoor staan en wat de prognoses zijn. Daardoor kunnen ze ambitieuze doelen stellen die gebaseerd zijn op hun leerlingen en resultaten, in plaats van op generieke inspectienormen. Dat leidt tot het inclusieve onderwijs dat we willen bieden. Iedere school met eigen methoden, mensen en opvattingen, maar altijd volledig afgestemd op de eigen leerlingen.”