‘Kindbegrip geeft ons regie en zelfvertrouwen’
OBS Piet Mondriaan in Abcoude besteedt veel aandacht aan het creëren van een veilige, vertrouwde leeromgeving. Met Kindbegrip monitoren ze hoe goed dat lukt. Bovenbouwleerkracht en gedragsspecialist Myrthe Kok: “Door preventief signaleren en handelen voorkomen we zorgtrajecten.”
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Op OBS Piet Mondriaan heeft sociaal-emotionele ontwikkeling een belangrijke plek in het onderwijs. Dat zie je al bij binnenkomst. Iedere leerling krijgt een hand van de leerkracht, zegt gedag, maakt even oogcontact en loopt naar binnen. Daar zetten ze een ijsstokje met hun naam in bekers waar emoties opstaan, zoals: blij, boos, verdrietig, ontspannen, tegenzin, bang, ontspannen, trots of verrast. Passend bij hoe ze zich die dag voelen. Bovendien hangt in elke klas een boom, waarvan de wortels worden gevormd door competenties, relaties en autonomie en de blaadjes symbool staan voor de stappen die de leerlingen maken op deze gebieden.
Monitoring
Een duidelijke werkwijze dus, maar wat is daarvan het effect? Hoe ontwikkelen leerlingen zich? Wie heeft een steuntje in de rug nodig? En hoe speel je daar nou goed op in? Om daar grip op te krijgen gebruikt de school sinds dit jaar Kindbegrip. “Hiermee steken we twee keer per jaar ‘de thermometer erin’”, zegt Myrthe Kok, leerkracht van groep 7/8 en gedragsspecialist binnen de school. “Leerkrachten en leerlingen vullen vragenlijsten in, van waaruit je snel signaleert hoe een leerling ervoor staat en waar een kind behoefte aan heeft. Vervolgens krijg je ook allerlei handelingssuggesties om hiermee aan de slag te gaan.”
Monitor ook de sociale veiligheid met Kindbegrip
Naast de sociaal-emotionele ontwikkeling volg je met Kindbegrip ook hoe veilig leerlingen zich voelen op school. Met de monitor sociale veiligheid (MSV) vullen leerlingen vanaf groep 6 zelf vragenlijsten in. Met de uitkomsten kun je aan de slag als dat nodig is. En je deelt ze eenvoudig met de inspectie. Myrthe Kok: “Met de MSV zien we op school-, groeps- en individueel niveau hoe we ervoor staan en samen een actieplan ontwikkelen. Ook kan ik naast totaaloverzichten inzoomen op waar een leerling zich onprettig in voelt. Bijvoorbeeld in welbevinden, ervaren veiligheid of aantasting veiligheid. Zo kan ik heel gericht handelen.”
Gesprekken of hulp
Bij de meeste kinderen zien ze een passend beeld, zegt Myrthe. “De meeste leerlingen scoren volgens verwachting. Soms is een kort gesprekje nodig en soms signaleer je iets waar je wat meer aandacht aan moet besteden. Uit de eerste afname van Kindbegrip bleek bijvoorbeeld dat een leerling moeite had met initiatief tonen in het onderhouden en creëren van vriendschappen. We hebben samen rollenspelletjes gedaan en samen zulke gesprekjes geoefend, waardoor ze wat meer vaardigheden en zelfvertrouwen krijgt.”
Goede combinatie met Kwink
Bovenop de handelingssuggesties in Kindbegrip maakt Piet Mondriaan gebruik van sociale vaardigheidsmethode Kwink. Doordat dit net als Kindbegrip is gebaseerd op de Sociaal Emotioneel Leren-theorie, kunnen leerkrachten de inzichten uit Kindbegrip makkelijk vertalen naar concrete handelingen. “De SEL-theorie gaat uit van de emotionele (ik), sociale (jij) en morele (wij) competenties. Wanneer we in Kindbegrip zien dat leerlingen behoefte hebben aan de ontwikkeling van ik-competenties, biedt Kwink allerlei vaardigheidslessen om die ik-competenties te ontwikkelen. Zo kun je inspelen op wat een groep nodig heeft. We werken hierdoor preventief, curatief maar ook adaptief met Kwink en Kindbegrip.”
Meer regie, minder zorg
Wat het oplevert? Dat leerkrachten meer in hun kracht komen te staan, zegt Myrthe. “Je ziet nu zelf wat er goed gaat in de groep, waar je op moet handelen en hoe je dat kunt doen. Daardoor heb je zelf de regie. Bovendien signaleer je nu al in een vroeg stadium opvallende antwoorden of gedrag. Daardoor kom je op tijd in actie. Dat biedt ook voordelen op de lange termijn. Je hoeft daardoor niet voor iedere leerling een plan te maken en je voorkomt dat kleine problemen uitgroeien tot ingrijpende zorgtrajecten.”
Zelfvertrouwen
De komende weken volgt de tweede afnameronde van Kindbegrip op Piet Mondriaan. Op dat moment zien Myrthe en haar collega’s of hun gesprekken, oefeningen en vaardigheidslessen het gewenste effect hebben gehad. “We zien dat de meeste leerlingen zich hier prettig voelen, dus ik heb er alle vertrouwen in. Goede resultaten zouden ook een mooie boost van het zelfvertrouwen geven; een bevestiging dat we goed bezig zijn. Maar wat er ook uitkomt, het geeft een goede reden om met elkaar in gesprek te gaan over de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen en wat we daarin willen bereiken. Dat is veel waard.”
